System rachunków narodowych – ekonomiczny "portret" państwa

Działalność podmiotu gospodarczego na każdym poziomie – niezależnie od tego, czy jest to odrębna firma czy cały stan – musi być rozliczona i wyświetlana w raportach, które pomagają w analizowaniu aktualnego stanu rzeczy i prognoz na przyszłość. Jeśli jednak w przypadku sprawozdawczości firmy jest standardową procedurą, która nie wymaga dużo pracy, to w przypadku państwa wszystko jest znacznie trudniejsze – całe życie gospodarcze kraju przez rok nie może zostać sfinalizowane w standardowym sprawozdaniu z wyników finansowych. System rachunków narodowych został specjalnie zaprojektowany, aby umożliwić wszystkim państwom na świecie ujednolicenie i łatwiejsze do odczytania raportów, które następnie były stosowane zarówno w kraju, jak i za granicą. Informacje na temat tego, czym jest SNA i jakie są ich cechy, omówimy w tym artykule.

System rachunków narodowych to duży zestaw wzajemnie powiązanych wskaźników, które są obliczane na podstawie danych statystycznych. SNA powstało pod wpływem potrzeby gromadzenia i usystematyzowania danych o działalności gospodarczej państw. Pierwsze próby stworzenia prototypu systemu rachunków narodowych sięgają lat trzydziestych dwudziestego wieku – Keynes i jego zwolennicy zrozumieli, że rozporządzenie makroekonomiczne nie może zostać wdrożone bez pełnego obrazu krajowego systemu gospodarczego. Najsilniejsze działanie na rzecz rozwoju SNA nastąpiło w późnych latach czterdziestych po utworzeniu międzynarodowych organizacji, takich jak ONZ, grupa banków świata i MFW. Ponieważ wspomniane organizacje zajmowały się między innymi pożyczkami państwom, musiały ocenić wiarygodność i wypłacalność swoich dłużników na podstawie niektórych wskaźników, dlatego dzięki ich wysiłkom SNA opracowało podstawowe zasady pracy i wskaźniki systemu rachunków narodowych. Pierwsza oficjalna norma SNA została przyjęta w 1953 r., Druga – w 1968 r., Trzecia – w 1993 r., A ostatnia – nadal obowiązująca – w 2008 r. Powstanie nowych standardów wiąże się ze zmianą struktury gospodarki światowej: przejściem krajów rozwiniętych do działań w zakresie świadczenia usług, powstania nowych gałęzi przemysłu, działalności korporacji ponadnarodowych itp.

System rachunków narodowych działa z następującymi wskaźnikami:

1) PKB i PKB – te dwa wskaźniki przedstawiają sumę wartości wszystkich towarów i usług produkowanych w kraju. Różnica między produktami narodowymi brutto a produktami krajowymi polega na tym, że pojęcie "krajowy" obejmuje wartość produktów wytwarzanych przez nierezydentów na terytorium państwa, a pojęcie "krajowych produktów" nierezydentów nie uwzględnia, ale obejmuje produkty wytwarzane przez rezydentów państwa za granicą.

2) Zużycie brutto – wyświetla sumę wartości wszystkich towarów i usług nabytych w celu konsumpcji. Warto zauważyć, że odróżniają przemysł (zakup półproduktów w celu dalszego przetworzenia) i konsumpcji końcowej.

3) akumulacja brutto – wskaźnik ten daje pojęcie o całkowitej akumulacji kapitału zarówno przez osoby fizyczne, jak i prawne. Obejmuje depozyty w bankach, środki pieniężne na rachunkach bieżących oraz operacje dotyczące nabywania i ulepszania aktywów długoterminowych.

4) Inwestycja brutto – daje pojęcie o łącznej sumie pieniędzy zainwestowanych przez mieszkańców. Na podstawie wskaźników nr 2, 3 i 4 obliczane są normy konsumpcji i inwestycji, które stanowią ważne wskaźniki mnożenia (stosunek wzrostu PKB do doskonałych kosztów lub inwestycji)

5) Bilans handlu zagranicznego – pokazuje, jak rentowny jest kraj na rynku światowym, niezależnie od tego, czy jest eksporterem netto czy importerem produktów.

Obecnie systemem rachunków narodowych jest instrument, bez którego nie można sobie wyobrazić współczesnej nauki ekonomicznej. Znajomość i zrozumienie zasad pracy i kalkulacji podstawowych wskaźników SNA ma zasadnicze znaczenie dla zrozumienia procesów zarówno makroekonomicznych, jak i mega-ekonomicznych.